Artvin’de 1783 yılında III. Ahmed’in kızı büyük Esma Sultan’ın kahyası Çelebi Efendi tarafından Orta Mahalle Camii yakınında yaptırılan çeşmenin kitabesi uzun zamandır aranıyordu. Tarihi çeşmenin kitabesi 80’li yılların başına kadar yerinde durduğu tespit edilirken, daha sonraki kayıtlarda kitabenin yerinde olmadığı belirlendi ve araştırmacılar tarafından aranmaya başladı.
2021 yılında Artvin’de Müze Müdürlüğü açılınca kentte yaşayan Nazım (90) ve Nilgün Özdemir (67) çifti, yıllardır evlerinin başköşesinde muhafaza ettikleri ve nereden geldiğini bilmedikleri üzerinde eski Türkçeyle yazılı olan mermer taşını Müze Müdürlüğüne bağışlama kararı aldı. Müze Müdürlüğü yetkilileri yaptıkları inceleme sonucu mermer taşın Çelebi Efendi Çeşmesine ait olduğunu belirlendi.
Konuya ilişkin Artvin İl Kültür ve Turizm Müdürü Yunus Emre Aytekin, kitabenin 80’li yılların başına kadar çeşmenin üzerinde olduğunu yaklaşık 35-40 yıldır kitabenin bir şekilde araştırmacılar tarafından arandığını hatırlatarak son yaşanan gelişmeler hakkında bilgi verdi. Aytekin "Artvin’den bir ailemiz Müze Müdürlüğünün kurulduğunu duyunca yıllardır çok sağlam şekilde muhafaza ettikleri bu kitabeyi müdürlüğümüze teslim ettiler. Uzmanlarımızın yapmış olduğu araştırma neticesinde de kitabenin gerçekten literatürde ki karşılaştırması yapılarak Çelebi Efendi Çeşmesine ait olduğunu gördük. Bunlar bizim için önemli eserler tarihimize ışık tutan eserler. Ailemize bugüne kadar çok ciddi şekilde muhafaza ettikleri için ve sonrasında da bize teslim ettikleri için teşekkür ediyorum” dedi.
Kitabesi bulunan çeşme, yol yapımı sırasında dolgu malzemesiyle kapatılmış
İl Müdürü Yunus Emre Aytekin, tarihi çeşmenin son durumu hakkında da bilgi vererek literatürde hem çizimleri hem de bilgileri bulunan fakat şuan yerinde olmadığı görülen çeşmenin tekrardan ortaya çıkarılması için çalışma yürüttüklerini söyledi. Aytekin “Baktığımız zaman bir yol yapımı gerçekleşmiş bu bölgede ve bunun neticesinde çeşme dolgu malzemesiyle kapatılmış durumda. Uzmanlarımız şimdi çeşme hakkında çalışmalar yapacak. Çeşmeyi ortaya çıkardıktan sonra kitabenin orijinalini değil ama bir imitasyonu yaptırarak yine çeşmenin üzerine konulacak” diye konuştu.
"Eski Türkçe yazıyor" diye evimizin en güzel köşesinde sakladık"
Yıllardır evlerinin en güzel yerinde muhafaza ettikleri kitabeyi Müze Müdürlüğü açıldığını öğrenince bağışlama kararı alan Nazım ve Nilgün Özdemir çifti, tarihe ışık tutacak bir eser olduğunu öğrenince mutlu olduklarını söyledi.
Nilgün Özdemir “Eşimin babasından kalma evimizde eski bir mermer taşı vardı. Üstünde eski yazılar olduğu için biz bunu evimizin güzel bir köşesinde muhafaza ettik. Artvin’de müze müdürlüğünün açıldığını duyunca bu mermer taşını Müze Müdürlüğüne götürdük. Müze Müdürlüğü bize Çelebi Efendinin 1783 yılında yaptırdığı çeşme kitabesi olduğunu söyledi. Uzun süredir arandığını söylediler. Bizde gönlümüz rahat şekilde müze müdürlüğüne hediye ettik. Onlar da teşekkür ettiler hediyemizi kabul etiler. Eşim Nazım Özdemir ve ailesi olarak kendimizle gurur duyuyoruz ki böyle bir taşı muhafaza edebildik” şeklinde konuştu.
