Türkiye'de asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komitesi tarafından belirlenir. Bu komite, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın başkanlığında, işçi ve işveren kesimlerinin temsilcilerinin bir araya gelerek asgari ücretin ne kadar olacağına karar verdiği bir platformdur. Komite, her yıl enflasyon, yaşam maliyetleri, iş gücü piyasası koşulları ve ekonomik göstergeleri dikkate alarak bir belirleme yapar.
Dünya'da asgari ücretin belirlenmesinde temel faktörler şunlardır:
Enflasyon: Geçmiş yılın enflasyon oranları ve yılsonu tahminleri, asgari ücretin alım gücünü etkileyen önemli bir faktördür.
Yaşam Maliyeti: İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gerekli olan gelir seviyeleri göz önünde bulundurulur.
Ekonomik Göstergeler: İşsizlik oranı, büyüme beklentileri ve sektörel talepler gibi faktörler de önemli etmenlerdir.
Uluslararası Karşılaştırmalar: Türkiye’nin diğer ülkelerle karşılaştırıldığında asgari ücret düzeyinin ne durumda olduğu da dikkate alınabilir.
Türkiye'de Asgari Ücret Tespit Komitesi, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından oluşturulur ve bu komitede işçi, işveren ve hükümet temsilcileri yer alır. Komite, her yıl asgari ücreti belirlemek için bir araya gelir ve aşağıdaki paydaşlardan oluşur:
1. Hükümet Temsilcisi (Çalışma Bakanlığı)
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan bir başkan, komitenin yönetiminden sorumlu olur.
Hükümetin ekonomik hedefleri ve bütçe durumunu yansıtan bir yaklaşım benimsenir.
2. İşçi Temsilcileri
İşçi sendikalarının temsilcileri komitede yer alır.
Türkiye’deki büyük işçi sendikaları genellikle Türk-İş, Hak-İş ve DİSK gibi konfederasyonlardır.
İşçi temsilcileri, çalışanların haklarını, yaşam standartlarını ve alım gücünü savunurlar.
3. İşveren Temsilcileri
İşverenlerin çıkarlarını temsil eden sendikalar, komitede bulunurlar. Türkiye'deki işveren örgütleri arasında TİSK (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu), MÜSİAD (Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği) gibi kurumlardır.
İşveren temsilcileri, ekonomik verimlilik ve istihdam yaratma gibi faktörleri göz önünde bulundururlar.
Komite’nin Çalışma Süreci:
Komite, görüşmeler yaparak ve ekonomik göstergeleri dikkate alarak, asgari ücretin hangi seviyede olacağına karar verir.
Çoğunlukla Aralık ayında toplanan komite, yıllık asgari ücreti belirler ve yılbaşında geçerli olacak yeni asgari ücret oranını duyurur.
Karar Alma Süreci:
Kararlar, çoğunlukla uzlaşma ile alınır. Ancak, bir anlaşmazlık durumunda, komite başkanı karar verebilir.
Komite, asgari ücretin belirlenmesinde sadece nominal tutarı değil, aynı zamanda işçilerin sosyal haklarını ve yaşam standartlarını da göz önünde bulundurur.
Bu şekilde, Türkiye'deki asgari ücretin belirlenmesi süreci, hükümet, işçi ve işveren temsilcilerinin görüşlerini birleştirerek, ekonomik dengeyi sağlamaya yönelik bir çaba olarak işler.
